Historia | krasnik-dolny

Kraśnik Dolny

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi pojawiają się w kronikach w 1376 roku i dotyczą kościoła parafialnego pod wezwaniem Najświętszego Zbawiciela (niegdyś św. Salwatora). Mowa jest o dokumencie kardynała Jana; gdzie wspomina on o : "...plebanus ecclesie in Schoenvelt...". Wieś - początkowo folwark/zamek rycerski powstał zapewne na potrzeby Klasztoru Moldenberg (Mildenberg) w Dąbrowie Bolesławeckiej. Początkowo wieś nosiła nazwę Schoenwald (Piękny Las) - poprzez karczowanie i poszerzanie terenow uprawnych z biegiem czasu zmieniła nazwę: Nieder-(Dolny); Ober-(Górny); Neu-(Nowy-obecnie Chościszowice) Schoenfeld (Piękne Pole).

Od połowy XV w. w znajdującym się tu zamku rezyduje Henryk von Valdau z Wykrot. To jemu Kraśnik zawdzięcza budowę majestatycznego kościoła. Budowla datowana na lata 1470-1485 powstała w stylu późnogotyckim - pięknie zachowanym elementem tego stylu jest krzyżowo-sieciowe sklepienie prezbiterium. Przbudowany w roku 1742 - stąd elementy stylu barokowego. W latach 1551-1654 kościół przechodzi w ręce ewangelików - po czym wraca do Kościoła Katolickiego.

Na końcówkę wieku XVI(1589) przypada również ufundowanie przez Petera von Faust-Storm jednego z 2-ch dzwonów na wieży kościoła. Wykonany od został w Szprotawie przez Georga Wielda. Ówczesnym proboszczem był Hans Hanrisch wieczniony w niemiecko-łacińskim napisie na dzwonie:

VERBUM DOMINI*MANET*IN*AETERNUM*

H GEORGIN*PFAER HANS HANISCH*IAC REIM*

MICH BERCH... MICH*

MAN KIRCH*VET*WIELD*ZUR*SPROT*GOS*MICH

ANNO 1589

Drugi dzwon pochodzi z roku 1900 i przeniesiony został z cmentarza ewalingelickiego po II wojnie. Powstał w zakładzie Franza Schellinga w Allenstein. Opatrzony jest napisem:

HALTET AN AM GEBET

( w modlitwie wytrwali - list do rzymian 12,12)

Kolejne wzmianki o Kraśniku dotyczą Pałacu; wybudowanego na fundamentach zamku na zlecenie rodziny Wendland. Miało to miejsce około 1650 roku (póżniej gruntownie przebudowywany w latach 1860 i 1923). Budynek wzniesiony na rzucie litery "C" w stylu ?. W narożu znajduje się kwadratowa wieża z flankami, w elewację zewnętrzną wmurowane zostały dwie płaskożeźby zwane tondami. We wnętrzach parteru zachowane pomieszczenia ze sklepieniami kolebkowymi i dekoracją sztukaterską.

Zabytki

Kościół Parafialny (nr36)

pod wezwaniem Najświętszego Zbawiciela

- wybudowany w latach 1470-85 w stylu późnogotyckim; gruntownie przebudowany w roku 1742.

Pałac rodziny Waldau (nr37e)

- wybudowany na fundamentach zamku rycerskiego w 1650 roku; gruntownie przebudowany 1860 i 1923 roku.

Wieża dzwonnicza wraz z kaplicą cmentarną,

służącą obrzędom przedpogrzebowym. Wybudowana w 1900 roku na nekropoli ewangelickiej powstałej w II poł. XIX w.. Cmentarz usytuowany jest na wzniesieniu - w przeszłości zwanym Mnisią Górą i oddalonym od centrum ( w przeszłości Owczy Most) o ok. ćwierć kilometra na południe. Na wieży - powstałej z czerwonej klinkierowej cegły - znajdował się dzwon, po II wojnie przeniesiony do Kościoła Parafialnego. Dzwon w wieży zamocowano na wewnętrznym stalowym rusztowaniu z kątowników połączonych za pomocą nitów; zapobiegalo to przenoszeniu drgań rozkołysanego kielicha na mury dzwonnicy.

Młyn zbożowy (nr35)

z XVI w., przebudowany w XVIII w. - obecnie od polowy lat 90-ch nie użytkowany - w posiadaniu osoby prywatnej.

Stajnie folwarku pałacowego

- obecnie nie użytkowane - wystawione na sprzedaż wraz z przyległymi terenami.

Gasthause (nr23)

- obecnie podzielony na mieszkanie prywatne (nr23a) i popadający w ruinę budynek w posiadaniu osoby prywatnej.

"Biały most" (nie przetrwał do czasów teraźniejszych)

- most autostradowy nad rzeczką Bobrzycą, wytyczonego i budowanego w czasie II wojny szlaku z Lipska do Wrocławia (na mapach z roku 1940 jest on już naniesiony i bardzo czytelny). Przy budowie wykorzystywano cudzoziemskich robotników przymusowych oraz więźniów. Pochodzili oni z fili obozu koncentracyjnego KL Gross-Rosen pod Wałbrzychem - AL Bunzlau I i AL Bunzlau II. Prace przy budowie trwały niemal do chwili wejścia wojsk sowieckich.

Kiedy po ponad pólwiecznym okresie podjęto powtórnie budowę tego odcinka A4, solidne-betonowe bloki zostały skruszone prze nowoczesne maszyny a na jego miejscu powstały 2 mosty - jeden autostradowy nad Bobrzycą; drugi nad autostradą dla drogi łączącej Kraśnik Dolny z Dąbrową Bolesławiecką.